Çin Bıldırcını (Coturnix chinensis)

GENEL BİLGİLER

Bu blogla ilgili:

Bu blog, bir internet sitesi gibi kullanılmaya çalışılan bir blogdur. İçerik genel olarak bir bıldırcın türü olan Çin bıldırcını ile ilgilidir.Bunun yanı sıra ilgili görülen başka hayvanlarla veya konularla ilgili içeriğe de yer verilebilir. Sitedeki yayınların ve yorumların genel amacı, Türkiye'de Çin bıldırcınını tanıtmak ve yaygınlaştırmak, ayrıca bakımı konusundaki bilgilerin paylaşımına imkan sağlayıp bu konuda bilgi edinmek isteyenlere istedikleri bilgileri ulaştırabilmektir.

Çin Bıldırcını ile ilgili:

Çin bıldırcınının bilimsel adı Coturnix chinensis olup eski dünya bıldırcınları (gerçek bıldırcınlar da denir) içerisinde en küçük kuştur. Çin bıldırcınının, bilimsel sınıflaması aşağıdaki gibi yapılabilir:

Kingdom (Alem): Animalia (Hayvanlar)

Phylum (Şube): Chordata (Kordalılar)

Subphylum (Alt şube): Vertebrata (Omurgalılar)

Class (Sınıf): Aves (Kuşlar)

Order (Sıralama): Galliformes (Tavuksular)

Family (Familya): Phasianidae (Sülüngiller)

Subfamily (Altfamilya): Perdicinae (Keklikler)

Genus (Cins): Coturnix (Bıldırcınlar)

Species (Tür): Coturnix chinensis (Çin Bıldırcını) (1)

Yukarıdaki bilgilerden de görülebileceği gibi, çin bıldırcını, sülüngillerden bir kuştur. Yani tavuk, hindi, sülün, keklik, tavus kuşu vb kuşlarla aynı familyadandır. ayrıca coturnix cinsinin bir türü olmasıyla "gerçek bıldırcınlar" tabir edilen bıldırcınların içine girer. Mesela Türkiye'de yabani olarak görülen bıldırcınlar, sonra yumurtası için ve eti için yetiştirilen Japon, Amerikan ve Jumbo bıldırcınlar da gerçek bıldırcınlardır. Ancak amerikan bıldırcınlarından olan Bob white, California, Gambels' vb  bıldırcınlar coturnix cinsine değil, callipepla cinsine ait bir türdür ki callipepla cinsinin içinde bulunduğu odontophoridae familyasına "yeni dünya bıldırcınları" da denir. Yani amerikan bıldırcınları aslında bizim gerçek bıldırcınların yakın akrabası değildir. Hatta şunu söylemek mümkündür; bir çin bıldırcını, bir tavus kuşuna, kaliforniya bıldırcınından daha yakındır. Bu bıldırcınlar ancak tavuksular sıralamasında birleşir.

Ne olursa olsun sülüngiller familyasının, hatta tavuksular sıralamasının her üyesi, insan için çok önemlidir denilebilir. Çünkü bir kere tavuk ve yumurtası dünyada en önemli besinlerdendir. Yine hindi de öyle sayılabilir. Keklik, bıldırcın, sülün gibi hayvanlar genelde av hayvanı olarak bilinmiştir. Tavus gibi güzelliğiyle büyüleyen hayvanlar ise köşklerin, sarayların bahçelerini süslemiştir. Bu kuşların hepsi de yere yuva yapar, 5 ile 15 arası yumurtadan tüylü civcivler çıkarır ve civcivlerini peşlerinde koşturarak gezdirir. Böylece yavruların beslenmesini ve büyümesini sağlamaya çalışır. Civcivleri tüylü olduğundan çok şirindir ve birçok insan bu neşeli aileyi büyük bir huzur ve mutlulukla izler. İşte bu sebeplerle de sülüngiller, hatta tavuksular bizim için önemlidir.

Çin bıldırcını da sülüngiller familyasının en küçük ferdi olarak günümüzde bahçeli evi olmayan ve folluktan yumurta toplamak veya erkek kuşun (horozun) ötüşünü dinlemek veya annesinin ardından koşan yavruları izlemek isteyen apartman sakinlerinin balkonlarında rahatlıkla besleyecekleri bir türdür.

Doğal yayılım:

Doğal yayılım gösterdiği coğrafya, Hindistan ve Çin'in güneyinden Avustralya'nın doğu kıyılarına yakın bölgelerinden Avustralya'nın güneyine kadar olan adalar ve Orta Afrika'dır (şekil-1) (2). IUCN tarafından nesli tükenme tehlikesi sıralamasında en az endişe edilen türler arasında sınıflandırılmıştır (2).

Doğal ortam:

Yukarıda belirtilen coğrafyada çeltik tarlaları veya bataklıklarla, sulak alanlarla çevrili topraklarda 1200 m'ye kadar olan nemli ve sulak yerlerde, toprağa yuva yaparak yumurta bırakır (1). Kısacası bir kara hayvanı olmakla birlikte bataklık ve sığ su birikintilerini sever.

Beden yapısı:

Sülüngillerin en küçük türüdür. 12-14 cm boyunda, 28- 40 gr ağırlığındadır. Dişilerin çok az büyük olduğuna dair bilgiler vardır. Erkekte kuyruk 2,5 cm iken dişide bu biraz daha uzundur. Kuyruk uzunluğunun erkekte kısa olması sülüngilleri temsil edemeyecek ters bir örnektir. Kanat uzunluğu ise 6,5 cm civarındadır. Erkeğin doğal rengi; sırt koyu kestane ve karın bordo veya mavi, gerdanında ise erkeklere özel siyah beyaz bir gerdanlık vardır (şekil 2). Dişiler ise doğal olarak kestane rengi kırçıllıdır (şekil 3). Bacakları ise turuncudur. Bu renklerden başka daha birçok renk varyeteleri üretilmiştir. Bunlardan sitede bahsedilecektir.

Karşılaştırma yapılabilmesi açısından normal bıldırcının (coturnix coturnix) uzunluğu 17,5-20 cm ve ağırlığı 70-155 gr dır. yani çin bıldırcını, normal bıldırcının ve japon bıldırcınının (coturnix japonica) yaklaşık yarısı kadar denebilir.

Üreme:

Dişiler 1,5-3 ay arasında, erkekler ise ortalama 1,5- 2 aylıkken erişkin olurlar. Bu dönemde dişiler ilk yumurtalarını vermeye başlarken, erkekler de çiftleşme davranışları gösterir. Doğal ortamında çiftleşmeden sonra dişinin tek başına kuluçka yaptığı ve civcivleri tek başına büyüttüğü ile ilgili bilgiler vardır. Ancak, bu türün doğal ortamındaki araştırmalar yetersizdir. Kafes ortamında genelde en az 1-1,5 metrekare bir salmada yalnız bir çift bakıldığında bu çiftin birlikte kuluçka yaptığı ve civcivleri de birlikte büyüttükleri bilinmektedir. Ancak daha küçük kafeslerde veya kalabalık ortamlarda doğal kuluçka yöntemiyle üretilip üretilemediğine ilişkin kesin bir bilgi yoktur. Ancak iyi dizayn edilmiş bir salmada mümkün olabilir. Dişilerin yumurtası yaklaşık 5-6 gr dır. Bu yumurtalardan 16-19 (hatta bazen 22) gün sonra civcivler çıkar. Çıkan civcivler eşek arısı büyüklüğünde olup, tavuk civcivini andırır. Yapay kuluçka koşulları: ilk 14 gün yumurtalar günde en az 3 kere çevrilmek koşuluyla 37,2-37,6 derece sıcaklıkta ve %55-60 civarı nem seviyesinde tutulur. 14. günden sonra yumurtalar sabit tutulmak koşuluyla sıcaklık 37,0-37,5 aralığında ve nem %65-75 civarında tutulur. Böylece genelde 16. gün içinde (225 saat civarında) civcivler çıkmaya başlar. Çıkımın uzaması panikle karşılanmamalıdır. Çıkım 22 güne kadar sarkabilir. Ancak 18. günde yumurtalara ışık kontrolü yapılarak içerisinde hareket olup olmadığı kontrol edilebilir.

Yapay kuluçkada:

1. yumurtaların hava boşluğu asla aşağıya gelmemeli,

2. ilk 14 gün nem oranı gereksiz yükseltilmemeli,

3. yumurta çevirme işlemi çok sık (örneğin her saat gibi) yapılmamalıdır.

Dişi çin bıldırcını günlük ışık süresi 10 saatin üzerinde ve sıcaklık 18-20 derece üzerinde olduğu sürece yumurtlama eğilimindedir. Yılda 200-250 yumurta verebilir. Ancak yılın en az 3 ayında günlük ışık süresi azaltılarak dişilerin yumurtlaması engellenmeli ve böylece dişi dinlendirilmelidir. Bu dişinin ömür süresini ve direncini arttıracaktır.

Ömür süresi:

Doğal ortamında ömür süresi bilinmemektedir. Ancak evcil dişiler ortalama 18 ay ile 5 yıl, erkekler ise ortalama 4-5 yıl yaşarlar. Dişilerin ömür süresinin kısalığı fazla yumurtlatılmasındandır. Yılın üç ayı dinlendirilen ve kalsiyum ve proteince zengin beslenen dişilerde ömür süresi üst sınıra yaklaşabilir.

Davranış:

Genelde sakin, insana kolay alışan, ama saklanmayı ve hızlı koşmayı seven hayvanlardır. Mecbur kalmadıkça uçmazlar. Uçuşları ise dik olarak yukarı doğrudur. Yeterince yükselince yön değiştirerek konacak bir yer seçerler. İnsana alışmamış ve yabancı bir ortama gitmiş ise çekingen ve ürkek olabilir.

Erkekler kendi aralarında saldırgan olabilir. Erkeklerde bir dişiyi eş seçme eğilimi görülebilirse de başka dişilerle de çiftleşir. Erkek dişiye lezzetli yiyecekleri hediye olarak verebilir. Toplu olarak yaşayabilen sosyal hayvanlardır. Ancak üremek için sakin ve yalnız kalabilecekleri ortamlara ihtiyaç duyarlar.

Birbirlerini gagalarıyla kaşımaktan ve kaşınmaktan çok hoşlanırlar. İnsana alışık ise parmakla boyun bölgesini kaşıtmayı çok sever.

Kumda veya tozda eşinmeyi ve banyo yapmayı çok sever, hatta bu onların bir ihtiyacıdır. Bunun yanı 2-3 cm derinlikteki ılık bir suda su banyosu da yapmayı severler.

Yaşadıkları yerde koşabilecekleri, kanatlarını çırpıp biraz havalanabilecekleri ve saklanabilecekleri yerler olmalıdır. Ayrıca dişilerin yumurta bırakabilecekleri birçok gizli yerin bulunması iyi olur.

Sesler:

Dişi ve erkek viik-viik-viiik tipinde yüksek sesli bir ötüş yapar. Bunu genelde diğer tür bıldırcınlarda duymak mümkün olmaz. Erkeklerin ötüşü ise vrr-YAAAK! gibi bir sestir. Boyun eğme ifadesi için yere yapışıp kafasını hafif yana eğer ve tek gözüyle boyun eğdiği insana veya kuşa bakarak wuiyp-wuiyp-wuiyp-wuiyp biçiminde hızlı hızlı ve düşük bir sesle öter. Bunların yanında yemlenme ve mutluluk sesleri çok düşüktür. Bir de havaya sıçrayıp uçarken wirr-wirr gibi yüksek sesle öttükleri görülebilir.

Yiyecekler:

En temel besinleri küçük tanelerdir. Örneğin kum darı da denen beyaz darı, sarı darı, şalgam tohumu, kendir tohumu, aspur, nijer tohumu gibi tohumları kolaylıkla yer. Buğday, pirinç, yulaf, mısır gibi büyük tohumları da kırılması halinde severek yer. İştahları çok açıktır. Her türlü böceği severek yiyebilir. Az miktarda balık da iştahla yiyebilecekleri arasındadır. Yeşillikleri de sever. Yani sevmediği ve yemediği şey yok gibidir. Yeter ki yutacağı büyüklükte olsun.

Bütün kuşlar gibi boyuna uygun küçük taşları yutarak sindirimde kullanması gerekir. Ayrıca bir miktar toprak da yiyerek vücuduna gerekli mineralleri alabilir. Ancak bu iştahı gereksiz maddeleri de yemesine neden olur. Bazen kurumuş yaprakları yutar. Pamuk, kağıt, ip, strafor parçaları, naylon gibi kendisine zararlı olabilecek maddeleri de yutmaktan çekinmez.

Ekonomik önem:

İnsanlar için çok fazla ekonomik önemi yoktur. Dünyada daha çok hobi amaçlı üretilmekte ve satışı da hobi amaçlı olmaktadır. Japon bıldırcını yumurtaları gibi bir yumurta pazarı da yoktur. Eti de çok küçük olduğundan tercih edilmez.

Ancak yumurtası yenebilir. 

KAYNAKLAR

(1) http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Coturnix_chinensis.html

(2) http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/160032469/0